Ayat Terbitan

Ayat terbitan boleh didefinisikan sebagai ayat yang mengalami proses perubahan atau tranformasi daripada ayat dasar.Ayat terbitan boleh terhasil dengan tiga cara iaitu penyusunan semula,peluasan dan pengguguran

 Proses Penyusunan Semula

    Ayat yang mengalami penyusunan semula ialah ayat yang diubah menjadi ayat pasif,ayat yang mempunyai dua objek iaitu objek tepat dan objek sipi dan juga ayat songsang.Dalam proses ini ayat akan mengalami perubahan namun maksud yang ingin disampaikan masih tetap sama.Terdapat tiga proses penyusunan iaitu

a) Penyusunan semula objek ayat aktif menjadi subjek ayat pasif

b) Penyusunan semula objek sipi menjadi objek tepat

c) Dan juga penyusunan menjadi ayat songsang.

 (a) Penyusunan Semula Objek Ayat Aktif menjadi Subjek Ayat Pasif.

    Proses penyusunan ayat ini terjadi apabila ayat aktif ditukar menjadi ayat pasif.Frasa Nama yang menjadi objek dalam ayat aktif disusun semula menjadi subjek dalam ayat pasif.Contohnya

Ayat aktif : Ali menampar adik

Ayat pasif : Adik ditampar oleh Ali

Ali menampar adik merupakan ayat aktif dimana objek kepada ayat tersebut ialah adik.Apabila ia dipasifkan dan di susun semula maka kita dapat melihat dalam contoh ayat pasif tersebut dimana adik telah menjadi subjek dalam ayat tersebut.

 (b) Penyusunan Semula Objek Sipi menjadi Objek Tepat

    Dalam banyak ayat,terdapat ayat yang mempunyai satu objek namun ada juga ayat yang mempunyai dua objek.Maka ia dipanggil sebagai objek tepat dan objek sipi.Objek tepat adalah objek yang berada diawal dan objek sipi berada selepas objek tepat.

(a) Ibu memarahi Ali dan Abu.

(b) Ibu memarahi Abu dan Ali.

Dalam contoh (a) kita dapat melihat bahawa Ali merupakan objek tepat tetapi selepas dilakukan penyusunan semula kita akan dapat melihat sebagaimana dalam contoh (b) dimana Abu pula menjadi objek tepat dan Ali menjadi objek sipi.

 (c) Penyusunan Semula menjadi Ayat Songsang

    Penyusunan semula ayat juga boleh dilakukan dengan menyongsangkan ayat tersebut.Contohnya

(a) Ali telah berjaya menjadi jutawan selepas memenangi pertandingan Power Root.

(b) Menjadi jutawan selepas memenangi pertandingan Power Root,Ali berjaya.

Jika perhatikan susunan ayat dalam contoh (a) dan juga (b),kita akan dapat melihat kedudukan predikat yang berbeza.Ali beraya yang berada didepan ayat telah bertukar menjadi di belakang ayat.Maka ayat tersebut telah di songsangkan.

 Proses Perluasan

    Ayat yang mengalami perluasan ialah ayat terbitan yang mana berasal dari ayat dasar.Proses perluasan terjadi apabila ditambah unsur lain atau unsur baharu.Dalam ilmu bahasa Melayu terdapat beberapa jenis proses perluasan

(a) Perluasan frasa nama sebagai objek

(b) Perluasan frasa nama sebagai predikat

(c) Perluasan dengan kata hubung

(d) Perluasan melalui proses komplementasi

 (a) Perluasan Frasa Nama sebagai Subjek.

    Perluasan frasa nama sebagai subjek berlaku dengan proses pemancangan yang.Ia dilakukan melalui proses relativasi.Contohnya

(a) Bomba memadam kebakaran

(b)  Bomba itu abang saya

(c) Bomba yang memadam kebakaran itu adalah abang saya

Dalam ayat (a) dan (b) merupakan dua ayat yang berbeza.Bagi mengabungkan ayat terbabit maka yang telah dipancangkan kedalam ayat terbabit menjadi contoh di (c).Dalam keadaan yang sebenar bomba tersebut perlu diulang sebanyak dua kali namun ia hanya diulang sekali sahaja sebagai subjek dalam ayat tersebut.

 (b) Perluasan Frasa Nama sebagai Predikat

    Perluasan Frasa Nama sebagai predikat dapat dilakukan dengan memancang frasa relatif yang bagi menggantikan frasa nama yang sama atau serupa dengan predikat yang digugurkan sebagaimana contoh dibawah

(a) Ibu membeli sayur

(b) Sayur itu segar

(c) Ibu membeli sayur yang segar

Ayat (a) dan (b) merupakan ayat asal yang belum lagi mengalami proses perluasan predikat.Dalam ayat 9c) kita dapat melihat berlakunya proses perluasan predikat apabila frasa relatif yang telah dipancangkan kedalam ayat tersebut.Frasa nama yang sama dalam ayat tersebut telah digugurkan.

 (c) Perluasan dengan Kata Hubung

    Perluasan ayat dengan kata hubung boleh berlaku dengan menggunakan kata hubung bagi mengagbungkan dua atau lebih ayat. Antara kata hubung ialah dan,serta,lalu,jika,walaupun,sungguhpun,kerana dan sebagainya.Antara contoh perluasan dengan menggunakan kata hubung ialah

1. (a) Ali suka belajar

1.(b) Abu suka belajar

1.(c) Ali dan Abu suka belajar

Dalam contoh tersebut kata hubung dan telah digunakan bagi perluasan ayat tersebut.

2.(a) Ali suka belajar

2.(b) Rakan-rakan Ali suka belajar

2.(c) Ali serta rakan-rakannya suka belajar

Dalam contoh 2 kata hubung serta telah digunakan.

3.(a) Ali rajin

3.(b) Ali penyakit lelah

3.(c) Ali rajin tetapi mempunyai penyakit lelah

Dalam contoh 3,kata hubung tetapi telah digunakan untuk menghubungkan ayat (a) dengan ayat (b).

 (d) Perluasan melalui Proses Komplementasi

    Perluasan melalui proses komplentasi bermaksud mengubah ayat menjadi satu frasa nama dan memancangkan ayat tersebut kepada satu ayat lain sebagai ayat komplemen dan pelengkap sebagaimana contoh dibawah

(a) Kerajaan memberitahu

(b) Ekonomi Malaysia meningkat

(c) Kerajaan memberitahu bahawa ekonomi Malaysia meningkat.

Dalam contoh (a) dan juga (b) merupakan ayat yang belum mengalami proses komplementasi dan contoh (c) adalah contoh yang sudah mengalami proses komplementasi dengan adanya perkataan bahawa.

 Proses Pengguguran

    Proses pengguguran boleh diertikan sebagai satu proses penerbitan ayat baharu yang terbentuk daripada dua atau lebih ayat dasar yang mempunyai unsur yang sama pada bahagian subjek mahupun bahagian predikat.Salah satu daripada unsur yang sama tersebut tidak akan diulang tetapi akan digugurkan,seperti subjek yang sama,atau kata kerja yang sama mahupun objek yang sama.Dalam hukum bahasa Melayu terdapat tiga jenis pengguguran iaiatu

a) Pengguguran frasa nama sebagai subjek.

b) Pengguguran frasa predikat

c) Pengguguran frasa nama yang mendahului frasa relatif.

 (a) Pengguguran Frasa Nama sebagai Subjek.

    Pengguguran frasa nama sebagai subjek boleh berlaku dalam dua proses iaiatu

(a) Pengguguran subjek dalam ayat perintah

(b) Pengguguran subjek yang sama dalam ayat majmuk

.(a)(a). Pengguguran Subjek dalam Ayat Perintah.

    Subjek yang digugurkan dalam ayat perintah ialah subjek yang terdiri daripada kata ganti diri nama kedua iaitu kamu,awak,anda dan yang sama maksud dengannya.Contoh

Ayat Perintah : Kamu kemari menjadi mari!!.

.(a)(b) Pengguguran Subjek yang sama dalam Ayat Majmuk

    Dalam pembinaan ayat majmuk yang terdiri daripada dua atau lebih ayat,maka sering berlaku pengulangan subjek yang sama.Oleh itu,salah satunya perlu digugurkan.Sebagaimana contoh dibawah

(a) Ali suka Aminah

(b) Ali suka Embong

(c) Ali suka Aminah daN Embong

Dalam contoh diatas berlaku pengulangan subjek iaitu Ali.Oleh itu Ali telah digugurkan.

 Pengguguran Frasa Predikat

    Pengguguran frasa predikat dalam hukum ilmu bahasa Melayu berlaku dalam dua bentuk iaitu

(a) Pengguguran seluruh frasa predikat

(b) Pengguguran bahagian-bahagian frasa predikat

.(a) Pengguguran Seluruh Frasa Predikat

    Pengguguran seluruh frasa predikat bermaksud pengguguran seluruh sebarang predikat dalam ayat majmuk.Contohnya

(a) Ali suka memancing

(b) Abu suka memancing

(c) Abu dan Ali suka memancing

Dalam contoh diatas predikat suka memancing telah digugurkan salah satunya dan menjadi sebagaimana contoh (c).Proses pengguguran seluruh predikat ini boleh berlaku dengan menggugurkan frasa nama predikat yang serupa,menggigurkan frasa kerja predikat yang serupa,menggugurkan frasa adjektif dan juga pengguguran frasa sendi nama.

.(b) Pengguguran Bahagian-Bahagian Frasa Predikat

    Pengguran bahagian-bahagian frasa predikat berlaku dalam empat keadaan iaitu

i) Oleh+FN dalam ayat pasif

ii) Kata bantu yang serupa

iii) FN sebagai objek yang serupa

iv) FN sebagai objek selepas kata kerja yang membawa makna adjektif

(b) (i) Pengguguran Objek +FN dalam Ayat Pasif

    Dalam sistem ayat pasif,frasa sendi nama oleh + FN boleh digugurkan sebagaimana contoh dibawah

(a) Perompak itu ditembak oleh pengawal keselamatan

(b) Perompak itu ditangkap

Dalam contoh (a) merupakan ayat pasif yang lengkap.Selepas berlaku pengguguran objek+FN mana ia menjadi sebagaimana contoh di (b)

(b)(ii) Pengguguran Kata Bantu yang Serupa

    Dalam menggabungkan ayat tunggal yang mempunyai kata bantu yang serupa,kata bantu tersebut boleh digugur sehingga hanya tinggal satu sebagaimana contoh dibawah

(a) Ali boleh melompat

(b) Ali boleh menendang

(c) Ali boleh melompat dan menendang

Dalam contoh (c) kita dapat melihat bahawa kata bantu boleh telah digugurkan

(b)(iii) Pengguguran Frasa Nama sebagai Objek yang Serupa

    Dalam ayat majmuk terdapat FN nama yang bertindak sebagai objek yang serupa,maka objek tersebut akan digugurkan sehingga tinggal satu sahaja.Contohnya

(a) Ali menangkap ular itu

(b) Ali membunuh ular itu

(c) Ali menangkap dan membunuh ular itu

Dalam contoh (c) kita akan dapat melihat secara jelas bahawa ular itu telah digugurkan.

(b)(iv) Pengguguran Frasa Nama sebagai Objek Selepas Kata Kerja yang Membawa Makna Adjektif

    Frasa nama objek yang hadir selepas kata kerja transitif yang membawa makna adjektif dalam ayat boleh digugurkan.Contohnya

(a) Kemalangan itu menakutkan kami

(b) Kemalangan itu menakutkan

Dalam contoh diatas dengan pengguguran objek selepas kata kerja menjadikan kata kerja tersebut membawa makna adjektif.

 Pengguguran Frasa Nama yang Mendahului Frasa Relatif

    Pengguguran frasa nama yang mendahului frasa relatif berlaku apabila frasa nama itu di relativisasikan dan digantikan dengan perkataan yang.Contohnya

(a) Bomba itu ibu saya.Bomba memakai baju seragam

(b) Bomba yang memakai baju seragam itu ibu saya.

(c) Yang memakai baju seragam itu ibu saya

Dalam ayat diatas telah berlaku proses relativisasi dimana perkataan yang telah berada didepan ayat.

 Pengguguran Kata Nama Inti Frasa Nama

    Kata nama inti yang terbina daripada KN(inti)+Penerang boleh digugurkan sehingga tertinggal bahagian penerangnya sahaja.Contohnya

(a) Kegiatan penyeludupan merugikan negara

(b) Penyeludupan merugikan negara

Dalam contoh diatas dapat kita melihat bahawa diambil penerangnya sahaja