Ekonomi Asia Tenggara Selepas Kemasukan Barat

Mata wang Belanda

Barat telah memperkenalkan sistem ekonomi yang jauh berlainan daripada yang diamalkan oleh penduduk asal Asia Tenggara.  Mereka membawakan satu konsep perekonomian yang baru dalam pelbagai bidang samada perbankan,pertanian,kerahan tenaga,monopoli dan sebagainya. Dasar perekonomian yang diamalkan oleh setiap penjajah adalah berbeza. British mengamalkan sistem perekonomian yang agak liberal dan tidak menekan kepada rakyat untuk menjaga kekuasaannya lebih lama namun Belanda dan Sepanyol pula mengamalkan sistem perekonomian yang menekan penduduk setempat.

    Di Jawa yang merupakan negara kepada jajahan Belanda,dasar ekonomi yang menekan telah diamalkan apabila penduduk dipaksa untuk berkhidmat bagi mengisi kantung kerajaan Belanda yang kosong pada masa itu kerana menghadapi perang Belgium dan Perang Jawa yang hebat berlaku. Dasar yang diamalkan oleh Raffles sewaktu mentadbir Jawa telah dianggap sebagai tidak sesuai kerana dikatakan mengurangkan pendapatan kolonial.Sebagai langkah untuk memonopoli ekonomi Indonesia,sebuah syarikat telah diwujudkan iaitu Nederlandse Handel Maatschappij ( N.H.M ) yang ditugaskan untuk menjalankan urusan eksport dan import kerajaan Belanda. Selain itu,Belanda juga telah menubuhkan sebuah bank yang diberi nama sebagai bank Jawa yang mana sebahagian besar modalnya daripada kerajaan Belanda sendiri. Raja William telah melantik Johanes Van De Bosch untuk menjawat jawatan sebagai Gabenor Jeneral untuk memikirkan cara untuk mengeksploitasi kerajinan penduduk Jawa bagi mengisi kewangan Belanda yang sedia teruk itu. Untuk meningkatkan lagi pengeluaran hasil,kerajaan Belanda telah memperkenalkan sistem kuntur yang mana selama ini tidak pernah berlaku dalam sistem ekonomi tradisional masyarakat tempatan. Penduduk Jawa dikehendaki untuk menyediakan 20% daripada tanah mereka untuk menanam tanaman eksport untuk dibeli oleh Belanda dengan harga yang murah. Bagi mereka yang tidak mempunyai tanah mereka dikehendaki untuk bekerja dengan Belanda selama 75 hari dalam setahun atau menyamai 20% daripada 365 hari. Kedatangan penjajah Belanda telah membawa perubahan kepada sistem ekonomi masyarakat Jawa.

    Sistem kuntur atau tanaman paksa telah dilaksanakan di Jawa. Sistem pemaksaan ini telah diperkenalkan oleh Gabenor Van Den Bosch pada 1830,yang mengusahakan tanaman kopi,tebu,tembakau dan juga rempah. Tanaman yang ditanam ini semuanya dibolot oleh Belanda sehingga mampu memulihkan ekonomi Belanda sehingga tahun 1877. Orang Cina yang bersekongkol dengan bangsa Belanda turut menikmati keuntungan tersebut tetapi yang menanggung seksa adalah penduduk Jawa itu sendiri yang dikerah sebagai buruh. Dasar tanaman yang tidak berkeperimanusiaan ini telah dikecam oleh golongan liberal di Belanda sehingga tergubal satu undang-undang pada 1848 dimana segala aktiviti tanah jajahan perlu dilaporkan kepada parlimen. Laporan yang diterima telah menyedarkan rakyat Belanda terutamanya golongan liberal mengenai keburukan sistem Kultur ini dimana sepanjang perjalanan sistem ini,Belanda telah berjaya mengaut keuntungan sebanyak 837 juta guilders tetapi kekayaan ini tidak dinikmati oleh rakyat Indonesia.

    Selepas kecaman yang diterima di parlimen memaksa Belanda mengubah sistem ekonominya secara beransur-ansur. Sistem Kultur telah berubah menjadi sistem ekonomi terbuka dimana perdagangan bebas telah dibuka. Dasar liberal yang dilaksanakan ini telah membuka peluang kepada pelabur Belanda untuk melakukan pelaburan. Belanda juga telah menggubal satu undang-undang iaitu undang-undang pertanian 1870 dimana para pengusaha dibenarkan untuk memajak tanah diseluruh kawasan Indonesia. Tanaman tebu secara besaran telah dihentikan pada 1890 dan tanaman kopi pada 1917. Walaupun dasar liberal dilaksanakan namun Belanda masih berhasrat untuk memonopoli ekonomi Indonesia dengan mewujudkan sebuah syarikat iaitu Syarikat Kapal Dagang Diraja.

    Dasar Liberal telah diperkenalkan untuk menjaga kebajikan penduduk pada masa itu namun dasar ini gagal sama sekali. Pemodal-pemodal eropah telah bertindak mengeksploitasi ekonomi Indonesia dan mengabaikan kebajikan penduduk. Dalam dasar ini,peladang Indonesia tidak mampu untuk bersaing dengan pengusaha eropah yang mempunyai modal yang tebal. Mereka telah menjual tanah mereka dan bekerja makan gaji dengan pengusaha eropah. Selepas kegagalan Dasar Liberal ini,satu lagi dasar telah diperkenalkan iaitu Dasar Etika dan Dasar Susila. Dasar ini telah membawa kemajuan kepada penduduk tempatan daripada pelbagai sudut ekonomi.

    Burma atau Myammar sekarang ini merupakan sebuah negara jajahan British selepas berlaku 3 kali peperangan diantara dua kuasa tersebut. Perang pertama menyaksikan British berjaya menawan kawasan selatan Burma,Perang yang kedua British berjaya menawan kawasan tengah Burma dan perang yang terakhir menyaksikan British berjaya menguasai sepenuhnya Burma. British mengatakan bahawa peperangan yang dilakukan ketas Burma adalah kerana ingin melindungi kawasan British di sempadan India namun Burma pula menganggap bahawa peperangan dengan British kerana monopoli yang dilakukan oleh kerabat diraja Burma keatas sumber ekonomi Burma menyebabkan British tidak mampu untuk menambah keuntungannya di Burma. British yang pada masa itu menjajah India telah menggalakkan kemasukan saudagar dari India sehingga menyebabkan berlakunya keruntuhan kepada sektor ekonomi masyarakat Burma. Bagi menghalang British menguasai ekonomi Burma,kerajaan Burma pada masa itu cuba untuk bantuan pihak ketiga namun usaha yang dilakukan ini telah menyebabkan tindakan keras oleh British.

    Penindasan kerajaan Vietnam keatas umat Kristian Vietnam yang diKristiankan oleh Perancis menyebabkan tindakan Perancis menawan negara tersebut. Dari segi ekonomi,Vietnam merupakan negara yang kaya dengan kapas,sutera,gula dan juga hasil kayuan. Bagi merancakkan pembangunan ekonomi dan infrastuktur, buruh-buruh dari China dan India dibawa masuk untuk membina jalan keretapi dan juga sekolah. Kejayaan penaklukan keatas Vietnam telah membuka satu lagi peluang kepada Perancis untuk terus menakluk Kemboja dan juga Laos. Ekonomi dinegara jajahan itu telah dieksploitasi untuk kepentingan saudagar mereka.

    Penguasaan Sepanyol di Filifina telah menyebabkan ekonomi Filifina sukar untuk berkembang kerana dasar tutup pintu yang diamalkan oleh Sepanyol dari abad ke 16 hingga abad ke 19. Sepanyol mengamalkan dasar yang tegas terhadap pedagang asing. Pada 1800,pedagang ini telah dilarang daripada menduduki Filifina. Untuk mengukuhkan kedudukan ekonominya, pada 1828,pengistiharan telah dikeluarkan dimana orang asing dilarang daripada menceburkan diri dalam perdagangan runcit dan mengunjungi mana-mana wilayah Sepanyol. Mereka mentakrifkan orang asing sebagai musuh tuhan dan musuh kepada Sepanyol. Walaupun pelbagai undang-undang digubal untuk menghalang kemasukan pedagang asing ini namun tetap berlaku kemasukan perdagangan ke Manila secara beransur-ansur apabila ekonomi dibuka kepada perdagangan asing pada 1834. Amerika dan British telah masuk untuk mengaut keuntungan di Filifina dan dalam pertandingan ini,British lebih banyak membolot ekonomi Filifina kerana pada masa itu British telah memiliki sistem perbankan di beberapa negara jajahannya seperti Hong Kong, Singapura dan juga India.

    Di Filifina,Sepanyol telah memperkenalkan beberapa dasar yang dikira merugikan penduduk iaitu Sistem Polo,Sistem Vandala dan Sistem Ecomienda. Sistem Polo menuntut semua rakyat Filifina yang berumur antara 18-60 tahun untuk bekerja dengan Sepanyol selama 40 hari dengan hanya dibayar gaji yang kecil bahkan sesetengah kes tidak dibayar. Sistem Vandala lebih kepada sistem cukai dimana rakyat Filipina dipaksa untuk menyerahkan barang-barang tertentu kepada kerajaan dan dibayar dengan wang kertas yang tidak mempunyai nilai. Sistem Encomienda memaksa penduduk untuk membayar cukai sebanyak antara 1 peso hingga 9 peso.