Pentadbiran Tentera Thai di Terengganu ( 1943-1945 )

Yutaka Tani - Ejen Jepun di
Terengganu

Pada 5 Julai 1943, Perdana Menteri Jepun Tojo telah melawat Bangkok dan beliau bersama dengan Perdana Menteri Siam Phibul Sogram mengistiharkan bahawa Jepun akan menyerahkan kawasan Siam yang lama kepada Siam iaitu negeri Melayu utara meliputi Kelantan,Terengganu,Kedah dan Perlis. Jawatankuasa telah ditubuhkan oleh kerajaan Thai yang diketuai oleh Menteri Luar Vichitra Vadhakarn bagi membincangkan proses pemindahan negeri tersebut kedalam kekuasaan Siam. Dengan itu,pada 20 Ogos 1943, kerajaan Siam dan Kerajaan Jepun telah bertindak menandatangani perjanjian yang menyerahkan negeri Melayu utara tersebut kepada kekuasaan Siam. 

Penyerahan ini dilakukan sebagai tanda terima kasih Jepun kepada Siam yang banyak membantu dalam usaha Jepun menawan kawasan di Asia Tenggara terutamanya Tanah Melayu dan Siangapura dengan memberi laluan kepada tentera Jepun. Dalam perjanjian ini juga, Jepun dan Siam akan bekerjasama untuk menghadapai barat dengan slogan Kawasan Kesemakmuran Asia Timur Raya yang dicanang oleh Jepun semasa menjajah kawasan Asia. Walaupun kawasan ini telah berada dalam kekuasaan Siam namun hakikat yang tidak boleh di nafikan ialah Jepun masih menguasai dalam bidang ketenteraan dalam negeri ini dan rakyat diminta untuk mempertahankan agenda Kawasan Kesemakmuran Asia Timur Raya. Namun sejak daripada dahulu lagi penduduk Terengganu tidak suka untuk berada di bawah pengaruh Siam bahkan Kesultanan Terengganu tidak pernah menganggap berada dalam kekuasaan Siam walaupun sejak zaman Tun Dalam lagi Terengganu sudah menghantar bunga emas ke Siam setiap 3 tahun sekali sebagai tanda persahabatan. Penyerahan Terengganu kepada Siam pada kali ini juga menyebabkan perasaan tidak puas hati penduduk Terengganu.

Antara alasan yang dikemukan oleh mereka ini ialah mereka merasakan penduduk di Terengganu merasa lebih selesa berada di bawah pendudukan Jepun, pekerjaan yang disediakan oleh Jepun banyak dan keadaan zaman perang menyebabkan Jepun perlu untuk menguasai negeri ini. Bahkan mufti Terengganu telah menyuarakan perkara tidak puas hati ini kepada Sultan Ali pada 1943 untuk dipanjangkan kepada Kerajaan Jepun. Pada 21 Julai 1943, Sultan Ali bersama Tengku Seriwa Raja,Dato' Nara Di Raja,Dato' Sangsuran, Dato' Bentara Rakna,Dato' Purba Wangsa, Dato' Balai ,Haji Ali dan Tengku Bentara Dalam telah bermesyuarat di Telaga Panchur untuk mengajukan surat rayuan kepada kerajaan Jepun supaya mengambil alih semula Terengganu daripada kekuasaan Siam. Namun tindakan ini hanya akan dilakukan jika negeri Melayu utara lain yang terlibat turut berbuat demikian. 

Siam telah bertindak ketua pentadbir di semua 4 buah negeri Melayu tersebut di mana ketua pentadbir Terengganu ialah Kolonel Prayoon Ratankich. Dewan Rakyat Siam juga telah meluluskan usul untuk melantik penduduk di 4 buah negeri tersebut sebagai pegawai bagi mengelakkan permusuhan berlaku kerana negeri-negeri ini belum pernah menerima pemerintahan Siam secara langsung. Pada 15 Oktober 1943, Gabenor dan pegawai-pegawai Thai telah tiba di Terengganu untuk mengambil alih pentadbiran di negeri ini. Setiap negeri ini diperintah oleh Gabenor dan ketua bagi semua negeri ini ialah Gabenor Jeneral. Kerajaan Siam telah berjanji tidak akan mengganggu urusan agama dan adat istiadat Melayu bahkan Terengganu telah dibenarkan untuk menaikkan bendera kerajaan negeri yang pernah digunakan oleh Sultan Zainal Abidin III dan Sultan Terengganu juga dibenarkan untuk memasang bendera kerajaan di kereta baginda yang mana sebelum ini tidak di benarkan oleh Jepun kecuali meletakkan bendera di kereta sebagai keturunan Sultan bukannya sebagai Sultan. 

Kerajaan Jepun telah menyerahkan Terengganu kepada Siam pada 18 Oktober 1943 pada jam 11.50 pagi . Gabenor Terengganu,Prayoon Ratanakich telah telah meminta semua rakyat untuk bekerja seperti biasa dan mereka tidak akan dipecat bahkan kebajikan mereka akan di jaga oleh Siam. Waktu Siam telah digunakan semasa pemerintahan di Terengganu. Arahan dikeluarkan untuk pejabat kerajaan mengibarkan bendera Thai tetapi Sultan masih boleh mengibarkan benderanya di kawasan Istana. Waktu bekerja ialah dari Sabtu hingga rabu dan Khamis kerja separuh hari dan Jumaat dikekalkan waktu cuti umum bagi Terengganu. 3o Oktober, pemerintahan tentera Thai telah memaksa penduduk Terengganu menggelarkan diri mereka sebagai orang Thai dan negeri Thai sebagaimana yang dilakukan di Patani dalam usaha menThaikan penduduk dengan dasar Ratanayom Thai. Pada 1 November tahun sama,kerajaan Thai telah menukar panggilan Gabenor Jeneral dengan Pesuruhjaya Tinggi Tentera Thai Bagi Empat Buah Negeri dan gabenor telah ditukar kepada Pesuruhjaya Tinggi Tentera. Pada 17 Disember 1943, Siam telah bertindak menyerahkan pentadbiran negeri kepada Sultan dimana Sultan akan menjadi pentadbir dan Pesuruhjaya Tinggi Tentera akan menjadi penasihat. Pentadbiran Thai di Terengganu berakhir selepas kekalahan Jepun dimana Region 8 telah mengambil alih pentadbiran pada 15 Ogos 1945 yang ditadbir oleh Leftenan Headley.