Sejarah Ringkas Konflik di Pahang abad ke 19

   

Di Pahang banyak berlaku pertelingkahan yang disebabkan oleh perebutan kuasa antara kerabat pemerintah Pahang dan campurtangan British yang ingin mengusai ekonomi negeri ini yang kaya dengan pelbagai sumber semula jadi. Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 telah meletakkan Pahang dibawah pengaruh British. Oleh itu,Bendahara Ali telah mengistiharkan kemerdekaan Pahang dari Johor pada 1853. Sebelum meninggal dunia,baginda telah menyerahkan Pahang kepada anaknya yang bernama Tun Mutakhir dan setahun sebelum kematiannya baginda telah menyerahkan daerah Endau dan Kuantan kepada anak keduanya iaitu Wan Ahmad.Malangnya,Wan Ahmad tidak diakui sebagai pemerintah di kawasan Endau dan Kuantan dan beliau diusir ke Singapura.Baginda cuba mendapatkan bantuan dari British namun gagal kerana tidak mempunyai bukti tuntutan.Akhirnya baginda telah ke Terengganu dan melancarkan serangan dari daerah Kemaman keatas Pahang.

    Wan Mutakhir telah bertindak mengirim surat kepada Gabenor British dan juga Temenggong Johor memaklumkan perkara tersebut.Surat juga turut dihantar oleh Sultan Terengganu kepada Gabenor bagi memaklumkan keadaan yang berlaku.Johor telah bertindak menyokong Wan Mutakhir manakala Terengganu telah bertindak menyokong Wan Ahmad.Kedua negeri tersebut cuba menghantar tentera masing-masing bagi membantu sekutu masing-masing di Pahang namun dihalang oleh gabenor British kerana beberapa sebab seperti takut berlaku kekacauan di Negeri Pahang dan juga bagi menjaga perdagangan antara Pahang dan Singapura yang bernilai 5 juta rupiah setahun.Pada April 1861,Wan Ahmad telah bertindak menyerang Endau dan berjaya menawannya kerana Wan Mutakhir baru sahaja menyerahkan kuasanya kepada anaknya iaitu Wan Long.Johor cuba bertindak menyerang Wan Ahmad kerana dikatakan menceroboh wilayah Johor iaitu Endau namun dihalang oleh Gabenor British.Pada bulan Ogos 1861 juga berlaku kekacauan di kawasan Raub tetapi dapat diredakan dan pada empat bulan berikutnya berlaku pula kekacauan di Jelai.Pada bulan Ogos 1862,Wan Ahmad meneruskan penentangannya di Pahang.

    Dua bulan berikutnya,Syarikat Paterson telah mendakwa Terengganu terlibat dengan kekacauan di Pahang sehingga syarikat tersebut tidak boleh melakukan perlombongan di Kuantan.Syarikat juga mendakwa bahawa 2 buah perahu dari Terengganu telah bertindak menyamun perahu syarikat terbabit.Gabenor British telah menulis surat kepada Siam mengenai perkara ini,namun sebelum surat berbalas Gabenor telah menerima surat dari Dewan Perniagaan yang menyatakan keadaan huru-hara di Pahang.Tanpa menunggu surat dari Siam,British telah memberi amaran kepada Terengganu supaya menyerahkan bekas Sultan Linggi yang berada di Terengganu dan berhenti membantu Wan Ahmad,jika tidak kubu Terengganu akan dibedil.Pihak Terengganu tidak boleh menyerahkan bekas Sultan terbabit tanpa kebenaran Siam maka kubu Terengganu pun dibedil.Tindakan tersebut telah dibantah oleh Siam kerana berlawanan dengan roh perjanjian Burney.Oleh kerana keangkuhannya,Gabenor Cavenagh telah menyatakan bahawa Terengganu dan Kelantan bukan merupakan hak Siam.Pembedilan kubu di Kuala Terengganu ini juga bagi menyekat pengaruh Siam ke atas Terengganu.Ini dibuktikan selepas pembedilan dimana tentera Siam telah ditarik balik dari Terengganu.

    Pada tahun 1862,Wan Ahmad semakin berjaya untuk menjadi Bendahara Pahang walaupun ditentang oleh Temenggung Johor yang menghantar tantera dan senjata api.Bendahara Pahang dan Wan Mutakhir telah lari ke Johor dan tidak lama kemudian keduanya pun meninggal dunia.Pada tahun 1863,Temenggung Johor telah berikrar untuk melantik anak bekas Bendahara Pahang selaku Bendahara namun tidak tercapai apabila Wan Ahmad menghantar surat kepada Gabenor British menyatakan baginda menaiki jawatan Bendahara Pahang dengan gelaran Bendahara Seri Wak Raja.British telah bertindak mengakui kekuasaan Bendahara Pahang namun semasa pemerintahan Wan Ahmad pemberontakan tetap berlaku beberapa kali oleh anak Wan Mutakhir iaitu Wan Da,Wan Ahmad dan Wan Abdullah namun semuanya gagal.